БОХАЙ

БОХАЙ — Шим. Шарқий Осиёдаги илк ўрта аср давлати (8-а. — 926 й.). Ҳудуди ҳоз. Хитой, Россиянинг Приморье ўлкаси ва Кореянинг бир кисмини эгаллаган. Бохай жан. шаркда Тан империяси, ғарбда Юэси мохэ (кейинчалик кидонлар) ва шим. шаркда Хэйшуй мохэ кабилалари ерлари, жан. да Силла давлати билан чегараланган, унинг шарқий чегараси эса денгиз қирғоғидан ўтган. Аҳолиси асосан тунгус мохэ қабилалари, корейс ва хитойлардан иборат бўлган, деҳқончилик, чорвачилик, ипакчилик, овчилик, баликчилик ва ҳунармандчилик б-н шугулланган. Бохайда темир, кумуш, мис, олтин, жез и. ч., қуроляроғ ясаш, тўқимачилик, кулолчилик, кўнчилик тараққий этган, дарё ва денгиз кемачилиги ривожланган. Кўпчилик Бохайлик зодагонлар Хитой пойтахти — Чанъанда таълим олганлар. Бохайда Тан маданияти таъсири кучли бўлган. Бохай аҳолиси хитойча иероглиф ёзувидан кенг фойдаланган. Бохайда адабиёт, илмфан ва санъат ҳам ривожланган бўлиб, буни Хабаровск ва Токиодаги музейларда сақланаётган археологик топилмалар тасдиқлайди. Бохай қўшни давлатлар, хусусан Хитой ва Япония билан маданий, сиёсий ва савдо-сотиқ алоқалари олиб борган. Бохайнинг энг гуллаган чоғи Да Цинь Мао (738—794) ҳукмронлиги даврига тўғри келади. Бохай 926 й. кидонлар томонидан истило этилган.