ЭПИГОНЛИК

ЭПИГОНЛИК (юн. — кейин туғилган) — бадиий адабиёт ва санъатда янгиликка интилмаслик, анъана шаклида пайдо бўлган йўналиш, услуб, жанр ҳамда усулларни кўркўрона такрорлаш, кўчирмачилик. Эпигонлик санъат ва адабиёт намуналарини олдинги мазмунмоҳият ва эстетик жозибадан айириб, адабиётни тинимсиз ўсишўзгариш имкониятидан маҳрум қилади. Бор бадиий анъаналарни ривожлантиришга уринмаслик, уларга ўзгаришлар киритишга интилмаслик, ўз йўлидан юришга ботинмаслик орқали ижодни қолипга солиш, нусхакашлик Эпигонликнинг асосий белгиларидир.

Адабий Эпигонлик у ёки бу адабий қараш, мактаб ёхуд йўналиш бадиий ижодга туртки беролмай, унинг ривожига тўсиқ бўла бошлаганида кучаяди. Бадиий дидлар алмашаётган, эстетик қарашлар янгиланаётган даврда Эпигонлик, айниқса, авж олади. Эпигонлик ички ва ташқи сингари 2 кўринишда бўлади. Ташқи Эпигонлик бирор адабиётда мавжуд ҳодисалардан нусха олиш, кўчириш бўлса, ички Эпигонлик бир муаллифнинг ўзини ўзи такрорлай бошлашидир. Бадиий адабиётни оммавийлаштириш, уни ҳаммабоп қилишга уриниш йўлидаги ҳаракатлар Эпигонликнинг ёйилишига сабаб бўлади. Эпигонлик биров қилган бадиий кашфиётни ўзлаштириб олганлиги билангина эмас, балки ўқувчилар эстетик дидини ўтмаслаштиргани, уларда шахслик хусусиятларини йўқотиб, «оммалик» белгиларини кўпайтиргани билан ҳам миллат тараққиёти учун хавфлидир.

Қозоқбой Йўлдошев.