ҲОСИЛДОРЛИК
ҲОСИЛДОРЛИК — экин майдони бирлигидан олинадиган деҳқончилик маҳсулоти миқдори; ц/га билан ҳисобланади. Ҳосилдорлик бир неча турга бўлинади: потенциал Ҳ., режали Ҳосилдорлик, кутилаётган Ҳосилдорлик, тупдаги Ҳосилдорлик, 1 га дан олинган ҳақиқий Ҳ. Потенциал Ҳосилдорлик — экин навида мавжуд ҳосил бериш имкониятларини юзага чиқариш зарур бўлган барча шарт-шароитлар таъминланганда 1 га экинзордан олиниши мумкин бўлган маҳсулотнинг максимал миқ-дори. Уни и. т. муассасалари (нав ори-гинаторлари), давлат нав синаш тармоғи, илғор ширкат, фермер хўжаликлари мутахассислари идеал ҳамда одатдаги агрофонга татбиқан ҳисоб-лаб чиқадилар. Бу эса навлар таркиби ҳамда хўжалик, вилоят, минтақа ва ҳ. к. даги деҳқончилик тармоқларининг тузилмасини белгилашга ёрдам беради. Режали Ҳосилдорлик — хўжалик шароитларида 1 га ердан олиниши мумкин бўлган маҳсулот миқдори; Ҳ. да эри-шилган даража тупроқ унумдорлиги, техника воситалари, ўғитлар ва ҳ. к. билан таъминланганликни ҳисобга олган ҳолда экин экилгунга қадар бел-гиланади. Кутилаётган Ҳосилдорлик (ҳосилга қараб мўлжалланадиган Ҳосилдорлик) — 1 га ердан олиниши мўлжалланаётган маҳсулот. Экинзорларнинг умумий ҳола-тини баҳолаш асосида хўжаликлар томонидан ҳисобланади. Кутилаётган ҳосил кўрсаткичлари шароитга қараб ўзгариши мумкин. Кутилаётган Ҳосилдорлик ҳар 1 га дан ц ҳисобида ёки тахминий ҳисобда (юқори, ўрта, паст, ўтган йилги даражада) аниқланади. Тупдаги Ҳосилдорлик (биол. Ҳосилдорлик) — ўз вақтида бошланадиган йиғим-терим олдидан далада етилган тайёр маҳсулот миқдори. Ҳақиқий Ҳосилдорлик — 1 га дан олинган ҳақиқий ҳосил (омбор Ҳ.) — йиғилган ва кирим қилинган маҳсулот. турли усулларда: дастлабки кирим ёки ҳар 1 га экин, баҳорги маҳсулдор май-дон ҳисобига тўғри келадиган соф масса ва б. билан қайд этилади.
Ҳосилдорлик даражаси иқлим, географик, тупроқ, микробиологик, биологик, агротехник, ташкилий-иқгисодий ва б. шароитлар билан белгиланади. Деҳқончиликнинг интенсив системаларини жорий қилиш билан экинлар Ҳосилдорлики, асосан и. ч. ни интенсивлаш омиллари ҳисобига ортиб боради.
Дилдора Саидова.
