НЕФТЬ КИМЁСИ — кимё фанининг бир бўлими, нефть ва табиий газ ком-понентларининг таркиби, тузилиши, хоссалари ва кимёвий ўзгаришларини, шунингдек, уларни қайта ишлаш жараёнларини ўрганади. Нефть кимёси соҳасидаги илк тадқиқотлар 19-а. нинг охирги чорагида (тахм. 1880 й.) бошланган бўлиб, бу вақтга келиб дунё миқёсида нефть қудуқдаридан йилига 4—5 млн. т нефть чиқарилган. Нефтни термик крекинглаш пайтида ажралиб чиқадиган газлардан синтез йўли билан олинган изопропил спирт (1920, АҚШ) Н. к. нинг саноат микёсидаги биринчи маҳсулоти эди. 1950—1960 й. ларда тошкўмирга нисбатан нефть-газ хом ашёларидан органик синтезда кўпроқ фойдаланиш Нефть кимёсининг кимёвий-илмий тадқиқотлардан мустақил йўналиш сифатида ажралиб чиқишига сабаб бўлди. Нефть кимёсининг бош масаласи — нефть ва табиий газ компонентларини (асосан, углеводородлар, турли ёнилғилар, сурков мойлари, мономерлар, эритувчилар, сирт фаол моддалар ва б. олишда қўлланиладиган катта миқдордаги органик маҳсулотлар) қайта ишлаш жараёнларини ўрганиш ва самарали усулларини топишдан иборат. Шу мақ-садда Нефть кимёси нефть углеводларининг таркиби, тузилиши, хоссалари, углеводородлар аралашмалари ва нефть таркибидаги гетероатом бирикмаларнинг ўзгаришини текширади. Нефть кимёси муаммоларни ечишда органик ва физик кимё, мат., иссиклик техникаси, кибернетика ва б. фанларнинг усуллари ҳамда ютукларидан комплекс фойдаланади.