ПИКТОГРАФИЯ (лот. pictus — чизилган, тасвирланган ва…графия) — ёзувнинг ривожланиш босқичларидан, фо-нетик ёзувдан олдинги ёзув тури: муайян ахборот мазмунини бирон-бир расм ёки қатъий кетма-кет келган расмларда акс эттириш усули. Америка индейслари, Тропик Африка халкдари, Австралия ва Океания туб аҳолиси, Сибирдаги айрим элатлар (юкагир, нанай ва б.) орасида тарқалган ва хатто 20-а. гача амал қилиб келган. Пиктографиянинг кад. намуналари палеолитга (айрим олимларнинг фикрича — неолитга) мансубдир. Гарчи, шуни айтиш керакки, палеолит давридаги суратлар билан Пиктография орасига чега-ра қўйиш мумкин эмас. Пиктография белгилари — пиктограммалар фонетик ёзув белгиларидан шу билан фарқ қиладики, улар аниқ тил бирлигига боғлиқ эмас ва улар хоҳлаган тилда хохлаганча талқин қилина-ди: бир пиктограмма муайян бир сўз, унинг синоними, сўз бирикмаси, бир неча маънога эга бўлган ran ёки бир неча ran тарзида «ўқилиши» мумкин.
Пиктограммалар типологик жихатдан 2 га: тасвирланаётган тушунча ёки предметлар билан ўхшаш бўлган (мас, қуёш белгиси «қуёш», «кундуз» ва «кун» тушунчаларини англатади) ва рамзий, шартли (генетик жиҳатдан 1-турдаги пиктограммалардан келиб чиққан, лекин объект билан ўхшашлиги йўқолган) пиктограммаларга ажралади. Пиктографик ахборот биргина мураккаб белгидан ёки бир неча содда пиктограммаларнинг қатъий кетма-кетлигидан иборат бўлиши мумкин. Пиктография кейинчалик иероглифик ҳамда фонетик ёзувларнинг келиб чиқишига асос бўлган.
Ҳоз. маданий жамиятда ҳам Пиктография ёрдамчи алоқа воситаси сифатида, мас, йўл белгилари тизимида, кўргазмалар ва халқаро мусобақалардаги кўрсаткичлар сифатида қўлланади (кўп тиллилик шароитида ёки аксар аҳоли саводсиз бўлган ҳолларда бу нарса катта аҳамиятга эгадир).
Анвар Исмоилов, Абдуваҳоб Мадвалиев.