ҚЎЙТИКАН — мураккабгулдошларга мансуб бир йиллик ўсимликлар туркуми. Ер юзида 25 тури мавжуд. Ўзбекистонда ғўза Қ. и ёки ғўзатикан ва оддий Қўйтикан турлари учрайди. Оддий Қўйтиканнинг бўйи 20—90 см, гуллари бир уйли, айрим жинсли, уруғчи саватчаларининг ўрама барглари бирикиб, мевасида илмоқли тиканларга айланади. Ғўза Қўйтикани бўйи 20—60 см, пояси шохланган. Тўпмеваси чўзиқ-тухумсимон, усти бир қанча илгаксимон тиканчалар билан қопланган. Июнь — сент. ойларида гуллаб, уруғлайди. Ариқлар ва йўл бўйларида, суғориладиган экинлар орасида ўсади. Йўқотиш қийин бўлган бегона ўт. Барча қисмида йод, уруғида алиф тайёрлашда ишлатиладиган мой (40%) бор. Барг ва илдизидан бўёқ (сариқ ва яшил) олиш мумкин. мевасининг усти илмоқли майда тиканчалар билан қопланганлигидан қўйлар жунига ёпишади (номи ҳам шундан).