РАДИОПЕЛЕНГАТОР

РАДИОПЕЛЕНГАТОР (радио… ва голландча peling — йўналиш) — узатувчи радиостанция йўналишини аниқлашга (пеленглашга) имкон берадиган радиоқабул қурилмаси. Радиопеленгатор пеленгланаётган объектдан тарқалаётган радиотўлқинларни қабул қилувчи антенна — фидерли тизим (АФС) ва қабул қилувчи индикатордан иборат. Индикаторда қабул қилинаётган радиотўлқинлар АФС да ҳосил қилаётган ўзгарувчан электр юритувчи кучларнинг амплитудаларини таққослаш (амплитуда усули билан радиопеленглашда) ёки фазалар фарқини ўлчаш (фазавий усул билан радиопеленглашда) натижасида пеленгланаётган объект йўналиши билан ҳисоб боши деб қабул қилинган асосий текисликлар орасидаги бурчаклар ҳақида маълумот олинади. Универсал (икки координатали) Радиопеленгаторда бу йўналишни аникловчи иккала бурчак, азимутал Радиопеленгаторда улардан биттаси (азимут) ўлчанади. Денгиз навигациясида Радиопеленгатор ёрдамида азимутни ўлчаш радиопеленглаш дейилади.

Ўлчаш ишларининг автоматлашганлик даражасига қараб, Радиопеленгатор ноавтомат и к (товушли) — пеленглаш объектининг сигналлари минимал ва максимал эшитилишига қараб индикациялайдиган; яримавтоматик (визуал) — стрелкали индикаторли ёки электроннурли индикациялайдиган; автоматик — ўлчанадиган параметрларни рақамли ҳисоблайдиган хилларга бўлинади. Антенна хилларининг ўзига хослиги ва амплитуда усули билан радиопеленглашга асосланган йўналишли қабул ҳодисасини А. С. Попов қайд қилиб ўтган. Радиопеленгатор радиоастрономия, метеорология, денгиз, ҳаво ва космик навигацияда кенг қўлланилади.