РЕВМАТИЗМ
РЕВМАТИЗМ (юн. rhevmatismos шиллиқ) — бириктирувчи тўқиманинг кенг тарқалган яллиғланиши билан тавсифланадиган касаллик, бунда, асосан, юрак, бўғимлар ва б. аъзолар яллиғланади. Стрептококклар қўзғатадиган қайталаниб турувчи касалликлар (асосан, ангина) ва организмнинг стрептококклар таъсирига жавобан кўрсатиладиган аллергик реакцияларга (қ. Аллергия) мойиллиги касалликнинг келиб чиқишида ҳал қилувчи омил ҳисобланади. Ангина билан оғриган беморлар Ревматизмга кўпроқ чалинишади. Совқотиш Ревматизмнинг авж олишига замин яратади, шунинг учун касаллик кўпроқ йилнинг совуқ ва намгарчилик фаслида кузатилади.
Ревматизмга аксарият 7—15 яшар болалар чалинади. Касаллик ўткир бошланиши мумкин; ангинадан тузалгандан сўнг 10—14 кун ўтгач, ҳарорат яна кўтарилади, оғриқ пайдо бўлади, тирсак, билаккафт усти, тизза, болдироёқ панжаси бўғимлари ва б. бўғимлар қизариб, шишиб чиқади (ревматик полиартрит). Бунда бўғимларнинг зарарланиши турғун бўлмайди, одатда, 10 — 12 кун ўтгач, полиартритнинг ҳамма аломатлари йўқолиб кетади. Лекин бундай тузалиш вақтинча, чунки айни вақтда юрак (мускул қавати, клапанлари, ташқи пардаси) ҳам зарарланади. Клапанларнинг ревматик зарарланиши уларнинг турғун деформациясига ва юрак пороги пайдо бўлишига олиб келади (қ. Юрак пороклари).
Ревматизмда юракнинг зарарланиши (ревмокардит) полиартритсиз ҳам авж олиши мумкин. Ревматизмнинг бошка аъзолар ва тўқималар, чунончи нерв системасини ҳам зарарлантириши мумкинлигини ҳисобга олиш зарур. Нерв системаси зарарланганда боланинг оёққўллари беихтиёр учиб туради, ўта қўзғалувчанлик, тез толиқиш кузатилади (қ. Хорея). Бўғимнинг шишиши ва устидаги терининг қизариши билан давом этадиган ҳар қандай оғриқ — Р., худди шунингдек, юрак соҳасидаги нохуш сезгилар ва юрак уриши ревмокардит белгилари бўлавермайди. Шу боис Ревматизмни фақат мутахассис врач текшириб аниқлаши мумкин. Врачга ўз вақтида мурожаат қилинса, беморни муваффақиятли даволаб, тузатиб юборса бўлади. Касалликнинг оғир (ўткир) босқичида бемор, одатда, касалхонада даволанади. Касалхонадан чиқиб кетгандан кейин ҳам узоқ вақт ревматология кабинета врачи кузатувида бўлади. Доридармонлар билан даволаш тартиби, врач тавсия этган гимнастика режими ва даражаси касалликнинг кечиш хусусиятлари, юрак пороги, қон айланишининг етишмовчилиги борйўқлиги ва ҳ. к. билан белгиланади. Беморда сурункали гайморит, отит, фарингит, тонзиллит каби касалликлар. бўлса, уларни даволаш, зарур деб топилганда операция қилиш Ревматизмнинг янги хуружлари олдини олишда зарурий шарт ҳисобланади.
Ревматизмнинг олдини олишга уйжой шароитларини яхшилаш, болалар муассасаларида юқумли касалликлар олдини олиш, организмни чиниқтириш, физкультура б-н шуғулланиш каби соғломлаштириш тадбирлари киради.
