САМАРҚАНД МАКОНИ — сўнгги палеолит даврига оид ёдгорлик (мил. ав. 40—12 минг йиллик). Самарқанд ш. да, унча катта бўлмаган Чашмасиёб сойининг ўнг қирғоғида жойлашган. 1939 й. да Н. Г. Харламов томонидан очилган. Шундан сўнг турли йиллар (1958 й. дан 1967 й. гача)да Д. Н. Лев, М. Ж. Жўрақулов, Б. X. Ботиров, Ю. П. Холюшкин ва В. А. Холюшкина каби тадқиқотчилар томонидан ўрганилган. Сўнгги палеолитга оид 3 та — юқори, ўрта ва қуйи маданий қатламлар аниқланган. Тадқикотлар натижасида 6 мингдан зиёд ҳайвон суяклари, жуда кўплаб тош қуроллар топилган. Бу топилмалар аҳолининг, асосан, овчилик билан шуғулланганлигидан далолат беради. Найза ўқ учлари, асосан, тош ва суякдан, қисман ёғочдан ишланган. См. жамоаси хўжалигида ёгоч ва суякни қайта ишлаш ҳамда тош куроллар тайёрлаш муҳим аҳамиятга эга бўлган. Тош, суяк ва чиғаноқдан такинчоқлар ясашган. Маконда ҳунармандчилик б-н шуғулланиш учун махсус майдон бўлган. Тош қуроллар ясаш учун хом ашё Чўпонотадан келтирилган. Ишлаб чиқарувчи кучларнинг асоси бўлган меҳнат қуроллари астасекинлик билан такомиллашиб борган. Макондаги ҳар учала қатламдан топилган топилмалар шундан далолат беради.