СВЕТОФОР (рус. свет — ёруғлик ва юн. phoros — элтувчи) — ёруғлик сигнали берадиган электр қурилма. Пиёдалар ва транспорт воситаларининг кўчада, йўлда ва т. й. дан ўтиш жойларидаги ҳаракатини ҳамда т. й. таркиби қатновини тартибга солиб туриш учун ишлатилади. Семафор тарзида Светофор биринчи марта 1868 й. Лондонда ўрнатилган. Қўлда бошкариладиган биринчи электр Светофор 20-а. бошида АҚШ да пайдо бўлган (унда фақат яшил ва кизил чироклар бўлган). Дастлабки 3 рангли (яшил, сариқ ва қизил) С. 1918 й. НьюЙоркда, 1930 й. Москвада ишлатилган. Сдан т. й. да фойдаланиш 20-а. бошларида раем бўлган. Светофорларни ўрнатиш ва улардан фойдаланиш қоидалари Венада 1968 й. қабул қилинган «Йўл белгилари ва сигналлари ҳақида конвенция» ва бу конвенцияни тўддирувчи Европа келишуви (1971, Женева) талабларига кўра белгилаб қўйилган. Ўзбекистонда 2001 й. халқаро меъёрлар асосида ишлаб чиқилган «Йўл ҳаракати қоидалари»га риоя қилинади (қ. Йўл белгилари).
Светофорнинг 1, 2 ва 3 секцияли ҳамда қўшимча секцияли хиллари бор. Бир секцияли Светофорда фақат бир хил — сариқ ёки қизил чироқ ёнади. Сариғи ўчибёниб, ҳайдовчиларни огоҳлантириб туради. Агар транспорт воситасини тўхтатиш лозим бўлса (мас, т. й. дан ўтиш жойларида, ўт ўчириш автомобиллари чиқадиган жойларда ва ҳ. к.), қизил чироқ ёнади. Икки секцияли Светофорда 2 хил — яшил ва кизил чирок ёнади. Асосан, шаҳарларда т. й. дан ўтиш жойларига ўрнатилади. У ч секцияли Светофорда уч хил — яшил, сарик, ва қизил чироқ ёнади. Тик ва ётиқ жойлашган хиллари бор. Асосан, йўл (кўча) чорраҳаларига ўрнатилади.
Яшил чироқ ёнганда рельссиз транспорт воситалари барча йўналишларда, трамвай эса тўғрига ва чапга ҳаракатланиши мумкин. Қизил чироқ ёнганда барча транспорт воситаларининг ҳаракати тўхтайди, трамвай эса ўнгга бурилиши мумкин. Сариқ чироқ ёнганда чорраҳага яқинлашаётган транспорт воситалари тўхтайди, чорраҳага кирганлари чорраҳани бўшатади, сигнал ўзгаришини кутиб турганлари ҳаракатланишга тайёрланади. Ўчибёниб турадиган сариқ чироқ ҳайдовчиларни огоҳлантиради.
Қўшимча секцияли Светофор чапга бурилишни, ўнгга бурилишни, иккала томонга бурилишни ва 3 томонли чорраҳаларда тўғрига ҳаракатланишни кўрсатади. Бундай Светофорлар серҳаракат чорраҳаларга ўрнатилади. Қўшимча секциядаги «стрелка» сигнали ёнганда (С. даги қайси асосий чироқ ёнганидан қатъий назар) транспорт ёнган стрелка йўналишида ҳаракатланиши мумкин.
Светофорлар чорраҳа четига, ўртасига осиб қўйилиши, махсус устунга ёки бино деворига ўрнатилиши мумкин. Улар, асосан, автоматик тарзда ёниб ўчади. Шу мақсадда ЭҲМ дан ҳам фойдаланилади. Ҳаракатни автоматик бошкаришнинг уйғунлаштирилган тизими борган сари кенгроқ қўлланилмоқда. Бунда, мас, бир йўналишда ўрнатилган Светофор лардан бирининг яшил чироғида ўтган транспорт маълум тезликда (мас, 45 км/ соат) ҳаракатланса, навбатдаги Светофорнинг ҳам яшил чироғига тўғри келади ва ҳ. к. Қандай тезликда ҳаракатланиш кераклиги ҳақидаги белги ҳар қайси Светофор яқинига осиб қўйилади. Бундай тизим «яшил тўлқин» деб аталади. Сдан саноатда диспетчерлик (бошқариш) да ҳам фойдаланилади.
Т. й. светофори ст-ялар ва ўтиш жойларига ўрнатилиб, т. й. таркибининг ҳаракатини тартибга солади ва унинг тезлигини белгилайди. Бундай Светофорда яшил, кизил, кўк, сариқ ва сутрангоқ чироклар бўлади. Т. й. нинг автоматик ёки ярим автоматик блокировка билан таъминланган бир қисмини бошқаради.